Alle handelingen met betrekking tot pensioenen (waardeoverdracht, vervroegen, uitstellen, uitruilen, variabiliseren, afkopen, bepaling dividendruimte, echtscheiding [conversie, Boon/Van Loon]) moeten op basis van commerciële grondslagen worden berekend.
De belastingdienst heeft hiervoor het zogenaamde Benaderde Marktwaarde Model ontwikkeld. Met behulp van deze methode kan de koopsom die bij een onafhankelijke verzekeringsmaatschappij gestort zou moeten worden om een in eigen beheer gehouden pensioen onder te brengen bij een verzekeringsmaatschappij worden benaderd. Men spreekt in dit kader ook wel over de waarde in het economisch verkeer of commerciële waarde.
Voor de bepaling van de commerciële waarden zijn de volgende grondslagen van belang:
- overlevings- en sterftekansen
- rente
- indexatie
- kosten
Overlevings- en sterftekansen
Voor de bepaling van de overlevings- en sterftekansen wordt uitgegaan van de meeste recente periode tafels GBM/GBV gepubliceerd door het Actuarieel Genootschap. Op grond van jurisprudentie mag op deze overlevingstafel voor mannen een leeftijdsterugstelling van 5 jaar en voor vrouwen van 6 jaar worden toegepast. In tegenstelling tot de fiscale waardering mag voor het partnerpensioen bij overlijden vóór de pensioendatum wel een voorziening worden gevormd als hiervoor koopsommen/premies zijn ontvangen.
Op grond van een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU moeten verzekeraars sinds 21 december 2012 sekseneutrale verzekeringstarieven te hanteren. Voor de bepaling van de commerciële waarde van in eigen beheer verzekerde pensioenen mag gebruik worden gemaakt van een sekseneutrale overlevingstafeltafel waarbij zowel de sterfte voor mannen als voor vrouwen even zwaar weegt. Verplicht is dit echter niet. Er mag ook worden uitgegaan van sekse-afhankelijke tarieven.
Rente
Als rekenrente wordt gebruik gemaakt van het op de berekeningsdatum geldende U-rendement vermeerderd met 0,5%-punt. Als de som van U-rendement + 0,5%-punt hoger is dan 3%, geldt dit percentage slechts voor een periode van maximaal 20 jaar. Na deze rentevaste periode moet in dat geval een rentepercentage van 3% in aanmerking worden genomen. Is het U-rendement + 0,5%-punt lager is dan 3%, geldt dit lagere percentage voor de hele looptijd van de verzekering.
Indexatie
Voor de bepaling van de commerciële waarde moet rekening worden gehouden met indexaties. De maximale vaste indexatie bedraagt 3%. Voor open indexatie geldt in de opbouwfase een fictieve indexatie van 2% per jaar. In de uitkeringsfase moet bij open index pensioenen worden gekozen voor een bepaald indexcijfer afhankelijk van het welvaartsvast (loonindex) of waardevast (prijsindex) houden van de pensioenen.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- stijging uitkering vóór pensioendatum -> vóór-indexatie OP
- stijging uitkering vanaf pensioendatum -> na-indexatie OP
- stijging nabestaandenuitkering bij overlijden na pensioendatum -> na-indexatie PP
- stijging nabestaandenuitkering bij overlijden vóór pensioendatum -> na-indexatie PP
Kosten
In de diverse rekenmodellen wordt rekening gehouden met de volgende kostenopslagen:
- Tot een actuariële netto koopsom van € 50.000 -> 13% van de netto koopsom
- Voor een koopsom tussen € 50.000 en € 500.000 -> 3% van de netto koopsom + € 5.000
- Bij een koopsom van € 500.000 en hoger -> € 20.000
In het rekenmodel voor Uit Elkaar wordt met een kostenopslag van 5% gerekend.
Resumerend
- meest recente overlevingstafel GBM/GBV
- direct ingaande dekking partnerpensioen als hiervoor koopsommen/premies zijn ontvangen
- leeftijdsterugstelling mannen 5 jaar en vrouwen 6 jaar
- sekseneutrale overlevingstafel toegestaan, niet verplicht
- rekenrente ten minste U-rendement + 0,5%-punt
- vaste indexatie maximaal 3%, open indexatie fictief 2%
- kostenopslag afhankelijk van de hoogte van de netto koopsom
Na de commerciële berekening volgt meestal weer een fiscale waardering en treedt mogelijk een vrijval op.